Gazeteci ve siyasetçi Turgay Develi, Odatv imtiyaz sahibi Soner Yalçın’ın “Sovyetler Birliği’ni kim yıktı, AKP’nin çıkaracağı dersler” başlıklı yazısı hakkında yazdı.
Develi, “Yeni beşerler, eski partiler…” başlık yazısında, Yaçın’ın yazısına ait, “Oda TV’de Soner Yalçın’ın Sovyetler Birliği’ni çöküşe götüren parti yozlaşması (bürokratlaşma) ile AKP’nin iktidara geldiği günden günümüze geçirdiği değişimi anlattığı “Sovyetler Birliği’ni kim yıktı, AKP’nin çıkaracağı dersler” başlıklı yazısının bilhassa “yeni insan” yaratamama başlığı üzerinden, tartışılmaya devam etmesinin faydalı olacağına inanıyorum” sözlerini kullandı.
Develi’nin yazısı şöyle:
Oda TV’de Soner Yalçın’ın Sovyetler Birliği’ni çöküşe götüren parti yozlaşması (bürokratlaşma) ile AKP’nin iktidara geldiği günden günümüze geçirdiği değişimi anlattığı “Sovyetler Birliği’ni kim yıktı, AKP’nin çıkaracağı dersler” başlıklı yazısının bilhassa “yeni insan” yaratamama başlığı üzerinden, tartışılmaya devam etmesinin faydalı olacağına inanıyorum.
“TAM DA BUNDAN BESLENDİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUM”
Bu problem, yani, yeni insan yaratamama, Sovyetler Birliği’nde Komünist Parti’yi sosyalizmin bayrak taşıyıcısı olması gerekirken tam da tersine sistemin yıkılmasına yol açacak derecede malul hale getirmişken, Türkiye’de 22 yıldan bu yana iktidarda olan Ak Parti’nin, Soner Yalçın’ın tabir ettiğinin bilakis, bırakın bundan zerre olumsuz etkilenmesini, tam da bundan beslendiğini düşünüyorum. O vakit akla gelen birinci soru, birebir sorun, iki farklı ülke ve partide neden farklı sonuç üretebiliyor olacaktır.
“YENİ BEŞERLER YARATMAYA GEREKSİNİMİ VARDI”
Sovyetler Birliği’nde (ve Komünist Parti’de) yıkıcı bir tesir yaratan “meselenin” Türkiye’de (AKP’de ve hatta CHP’de) tam zıddı bir sonuç üretmesinin sebebi, bu partilerin farklı varlık nedenlerine sahip olması ile ilgili. Komünist Parti’nin bir sistem inşa etmek ve sosyalist sistemi beslemek için eskinin tutsağı olmayan, yenilikçi, farklı düşünebilen yeni beşerler yaratmaya gereksinimi vardı – bunu başaramayınca yıkıldı (konu elbette bu kadar kolay değil, lakin husustan sapmamak ismine kolaylaştırmak gerekiyor).
“BU KOŞULLAR ALTINDA…”
Türkiye’deki siyasi partilerin vazifeleri ise statükoyu muhafaza etmek, kurulu sisteme gereken rızayı sağlayacak meşruiyeti oluşturmak. Türkiye siyasetindeki ve ekonomisindeki kast sistemi değişim de istemiyor, yenilik de istemiyor. Bu koşullar altında ortaya ‘yeni insan’ çıkmaması bunun başarılamamasından değil, buna gerek duyulmamasından, aksine faal olarak engellenmesindendir…
“ONUNLA BİTECEK DEĞİLDİR”
Soner Yalçın’ın yazısının bana düşündürdüğü ikinci husus ise AKP’nin çeyrek asır sonra ortada olup olmayacağı konusu… Ben, mahallemizdeki flama taşıyıcılarının her seçim öncesi attığı “gitti gidiyor” sloganlarının tersine, AKP’nin bir çeyrek asır ve hatta daha da uzun mühlet (Erdoğan’dan çok daha sonrasına tekabül eden bir vakit diliminde) kurumsal ve fikri olarak ülkemizde tesirli olacağını düşünüyorum. Zira bir siyasi parti olarak AKP, Erdoğan’ın şahsına sıkı sıkıya bağlı olsa da bir sosyolojik fenomen olarak AKP’nin ortaya çıkışı Erdoğan’la başlamadığı üzere onunla bitecek de değildir.
“BATI BAŞŞEHİRLERİ, YANİ EMPERYALİZM”
Bunun birinci sebebi, ülkemiz ve bölgemizde geçmiş yıllara nazaran daha kolay oluşturulabilen zihni iklimle, din, lisan, mezhep ve kimlik üzere yapay ayrımlarla yaratılan hizalanmanın geçmişte öncüllerini ve bugün Erdoğan ve AKP’yi beslediği üzere, yarın da ardıllarını beslemeye devam edeceğini düşünmem. Yanlış anlaşılmasın, kimlik siyasetini, bu iklimi ve münasebetiyle hizalanmayı yaratan AKP değil, bu iklimin kaynağı ve yaratıcısı, ülkemizde ve bölgemizde istikrarlar nedeniyle onu değiştirmeyi şimdilik erteleyen Batı başşehirleri, yani emperyalizm. Tekrar de, kimlik siyasetini yaratan Erdoğan olmasa da onun Türkiye’nin fay sınırlarını siyasi mühendislik için kullanma dehası ve bu alanda açtığı yolları takip eden çok siyasetçi ve siyasi hareket olacağını öngörmek de güç değil…
“BUNUN FARKINDA GÖRÜNÜYOR”
Erdoğan sonrasına gitmeye dahi gerek olmadan bugünde kalırsak, AKP ve Erdoğan, neoliberal global nizamın buyruğundaki ölçülü İslam’ın bir eseri olarak bu yolun temel gerekliliklerinden sapmadan misyonunu yapmaya devam ettiği sürece “iş almaya”, misyon yapmaya devam edecektir, ki kendisi de bunun farkında görünüyor.
“ERDOĞAN’I HAFİFE ALANLAR İÇİN…”
(Erdoğan’ı hafife alanlar için ufak bir taban not bırakmak gerekirse: Hakan Fidan France 24 kanalına yaptığı bir değerlendirmede, Putin’in iktidarda kalmayı öğrendiği için daha stratejik kararlar alabildiği tarafındaki tabire dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Tıpkı değerlendirmeyi Erdoğan için tekraren yaptığım için fazla uzatmaya gerek görmüyorum: Erdoğan da içerideki tahkimatını (MİT, TSK, polis, yargı, Merkez Bankası vs…) tamamlayabildiği ve tam denetimi sağlayabildiği için, dışarıdan yapılan at değiştirme atılımlarına meydan okuyabildi. Dünya nizamının ülke ve bölgemizdeki oyun kurucuları, farklı planlar yapmış olsalar da -içeride CHP ve altılı masa muhalefeti, bölgemizde de Suriye’deki gelişmeler üzere…- ona rol vermeye devam etmeye mecbur kalıyorlar…)
“SUÇLUSU DA SEÇMEN DEĞİL”
Erdoğan’ın, partisinin ve gelecekteki ardıllarının iktidarda kalmasının kaide ve şartlarının oluşması için içeride muhtaçlık duyulan siyasi iklimin hazırlayıcıları sağ muhafazakar toplum ya da seçmen olmadığı üzere, kimlik siyasetiyle Türkiye’nin fay sınırları kaşınarak siyasetin bu kadar muvaffakiyetle dizayn edilmesinin hatalısı da seçmen değil. Bu iklimi en çok besleyenlerin, münasebetiyle şartların en kayda paha yaratıcılarının, kendileri de bu zehre maruz kalan sol-liberal-entelektüeller olduğunu kaydetmek gerekiyor. Kimlik kaşımalarını fonlamak ya da her fırsatta elinde tuzlukla koşarak görünür kılmak, sermayesinin denetim edildiği gazete ve televizyonlar ile “yararlı” haber sitelerinde istihdam edilenlerin birinci misyonu… Dünyada ve ülkemizde sömürülerek fakirleştirilen milyarlarca insanın ortasına lisan, din, kimlik, mezhep üzere ayrılık tohumları ekmek ve emperyalizmin istek sağlayıcısı Toplumsal Demokrasi’yi de tahlil olarak sunmak, geçtiğimiz onyılların en belirleyici faktörü oldu…
“AÇIKÇA ÖNÜMÜZDE DURUYOR”
Tüm bunlara rağmen, bu oyunun sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada bozulmaya başladığı gerçeği de açıkça önümüzde duruyor. AKP’nin kuruluşunda ilan ettiği prensiplerinden giderek uzaklaştığı, bunun kendi içinde birbiriyle alakalı birçok sorunu tetiklediği, bunun sonucu parti idaresinin gitgide içine kapandığı ve kitlelerden koptuğu görünen bir gerçek elbette. Ancak bu, AKP’nin yeni insan yaratamamasından ya da hükümetin birinci yıllardaki üzere toplumda meşruiyet üretememesinden değil, uygulanan neoliberal siyasetlerin fakirleşen kitlelerde biriktirdiği öfkenin denetiminin gitgide zorlaşmasındandır. Yani AKP’nin gitgide marjinal hale gelmesi ve öfkeyi denetim etmekte zorlanmasının, istek üretecek yeni insan yaratmamasından da değil, iktidarını devam ettirmesi için gereken tüketiciyi yaratmakta problem çekmesinden olduğunu düşünüyorum.
“KESİNTİYE UĞRADI”
Sovyetlerle başladık, o denli bitirelim… Sosyalizm, bazen vaaz edildiği üzere yıkılması kaçınılmaz olduğu için yıkılmadı; bilakis, onu yaşatmakla vazifeli olanların şahsen kapitalizmin hizmetine girip teslim olmaları nedeniyle kesintiye uğradı. Türkiye’de de karanlık kaçınılmaz olduğu için değil, ona meydan okuması gerekenlerin aidiyetleri yanlış yerlerde olduğu için aralanamıyor. Fakat gereken formül ortada: Yeni beşerler, yeni fikirler, yeni yaklaşımlar. Vakit ise lehte akmaya devam ediyor…