T24 Haber Merkezi
Düşük alım gücü, taksit sınırlaması ve yüksek vergiler nedeniyle kayıt dışı cep telefonu sayısının 3,5 milyona ulaştığı, bunun da yıllık 30 milyar TL’den fazla vergi kaybına yol açtığı varsayım ediliyor.
Ekonomim’de yer alan habere nazaran; son yıllarda cep telefonlarına uygulanan yüksek vergi oranları ve kredi kartına getirilen taksit sınırlamaları, vatandaşların cep telefonu alım gücünde düşüşe neden olurken, kayıt dışı cep telefonu satışlarını süratle artırdı. Türkiye’de yasal olarak satılan cep telefonlarının sayısı yıllık 10 milyon adede kadar gerilerken, kayıt dışı olarak satılan aygıt sayısının ise 3,5 milyonu aştığı varsayım ediliyor. Yolcu beraberinde getirilen aygıtlar da eklendiğinde, kayıt dışı cep telefonu sayısının yaklaşık 5 milyona ulaştığı öngörülüyor. Bu durum, bölümün yasal satışlarını zayıflatırken, devletin yıllık 30 milyar TL’yi aşan vergi kaybına yol açıyor.
Vergi yükü ve taksit sınırlaması
Cep telefonlarına uygulanan yüksek vergi oranları, vatandaşları daha düşük maliyetli alternatif kanallara yönlendiriyor. Taşınabilir Bağlantı Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş İnsanları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, Türkiye’de alım gücünün düşüklüğü ve cep telefonlarına uygulanan vergilerin yüksekliği nedeniyle kayıt dışı kanallara olan talebin arttığını belirtti. Kültür Bakanlığı payı yüzde 1, TRT Bandrolü yüzde 12, Katma Paha Vergisi (KDV) yüzde 20 ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) yüzde 50 olan cep telefonlarının fiyatları vatandaşlar için kıymetli bir yük oluşturuyor. Ayrıyeten, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) aldığı karar doğrultusunda, 12.000 TL üzerindeki telefonlarda taksit sayısı sırf 3 ayla sonlandırılmış durumda.
“ÖTV düşürülmeli, taksit sınırı yükseltilmeli”
MOBİSAD Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, bölümün büyümesini sağlamak ve kayıt dışı satışları azaltmak için vergi oranlarında düzenleme yapılması gerektiğini savunuyor. Turnacı, ÖTV’nin yüzde 50 düzeyinden yüzde 20’ye düşürülmesinin yurt dışı fiyat farkını azaltarak vatandaşları yasal yollardan satın almaya teşvik edeceğini belirtti. Ayrıyeten, taksit hududunun 12.000 TL’den 30.000 TL’ye çıkarılmasının, vatandaşların kaliteli telefonlara ulaşmasını kolaylaştıracağını vurguladı. “Şu an piyasada vatandaşların 12 taksitle alabileceği yeni ve şimdiki cep telefonu modeli neredeyse yok” diyen Turnacı, bu düzenlemelerle hem devletin vergi gelirinin artacağını hem de kayıt dışı satışların sona ereceğini tabir etti.
Vergi kaybı 30 milyar TL’yi aşıyor
MOBİSAD datalarına nazaran, Türkiye’de ortalama bir cep telefonunun fiyatı 17 bin TL düzeyinde ve bunun 8.650,9 TL’si vergilerden oluşuyor. Kayıt dışı satışların yaklaşık 3,5 milyon adet olduğu iddia edilirken, yolcu beraberinde getirilen aygıtlarla birlikte bu sayının 5 milyona ulaştığı öngörülüyor. Bu durum yıllık yaklaşık 30 milyar TL’lik vergi kaybına yol açıyor. Yasal yolla satılan 10 milyon adet cep telefonundan elde edilen yıllık vergi geliri ise 86,5 milyar TL’ye ulaşıyor. Üst segment aygıtların kayıt dışı satışlarda ağırlaşması ise bu vergi kaybını daha da artırıyor.
Cep telefonu fiyatlarındaki artış, sistemdeki açıkların berbata kullanılmasına da yer hazırlıyor. Bilgi Teknolojileri Kurumu’nun (BTK) tanıdığı “ana kart değişimi” formülü, yurtdışında üst segment aygıt kullanıcılarının, aygıt değişim dokümanı alarak IMEI kayıt harcından muaf olmalarını sağlıyor. Türkiye’de şu anda IMEI harcı 31.602 TL iken, bu ölçünün önümüzdeki yıl 45 bin TL’ye çıkarılması bekleniyor. MOBİSAD Başkanı Turnacı, “Ana kart değişim dokümanı ile müracaatlar geçmişte 100’lü sayılardayken, bu yılın birinci 9 ayında 8 bini aştı” diyerek bu formülün yasal kayıt dışı kullanımı teşvik ettiğini belirtti. Ayrıyeten kimi tüketiciler, telefon yanında taşınan aparatlar ile IMEI kaydını bypass ederek aygıtları kayıt dışı kullanıyor.