Ukrayna tahıllarının güvenli bir şekilde dünyaya taşınmasının önünü açan ve İstanbul’da imzalanan anlaşma dünya basınının en önemli gündem maddelerinden biri oldu. Gazeteler anlaşmaya geniş yer ayırırken Türkiye’nin rolüne dikkat çektiler.
Wall Street Journal gazetesi anlaşmanın Türkiye ve BM’nin aylarca süren diplomasisinin bir ürünü olduğunu yazdı, İngiliz Guardian Gazetesi ise İstanbul’da atılan imzaların küresel gıda krizini önleyebileceğini belirtti.
En dikkat çekici başlıklardan biri ise İngiliz Daily Mail gazetesinden geldi. Anlaşmayı savaşta bir dönüm noktası olarak adlandıran gazete başlığında ‘Savaş müzakere masasında bitecek’ satırlarına yer verdi.
İşte dünya basınından manşetler ve tarihi anlaşmayla ilgi başlıklar…
Insider
Insider, tarihi anlaşmayı manşetine ‘Ukrayna ve Rusya, artan küresel gıda felaketi korkuları arasında ablukaya alınan Karadeniz limanlarından tahıl ihracatına izin veren anlaşma imzaladılar.’ Başlığıyla duyururken BM Genel Sekreteri António Guterres’in anlaşmayı “Umut, olasılık ve rahatlama işareti” olarak nitelendirdiği açıklamasını öne çıkardı. Anlaşmada Türkiye’nin arabuluculuk rolü ve BM ile ortak çalışmasının da altı çizildi.
Guardian
Saygın İngiliz gazetesi Guardian ‘Ukrayna ve Rusya, tahıl ihracatını yeniden başlatmak için BM destekli anlaşma imzaladı’ başlığıyla yer verdiği haberde ‘Abluka altındaki Karadeniz limanlarından milyonlarca ton nakliye, küresel gıda krizini önleyebilir.’ diyerek anlaşmanın önemine vurgu yaptı.
‘Tahıl anlaşması, Ukrayna’nın mahsullerini piyasaya sürmenin önündeki birçok engelden birini ortadan kaldırıyor.’ diyen Guardian Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskiy’in danışmanı Mykhailo Podolyak’ın “Ukrayna, anlaşmayı denetlemek için BM ve Türkiye’ye güveniyor.” sözlerini öne çıkardı…
‘MÜZAKERE UMUDU’
Daily Mail
İngiliz Daily Mail’in başlığı oldukça çarpıcıydı. ‘Savaş müzakere masasında bitecek. Bu bir dönüm noktası’ manşetini atan gazete ‘Ukrayna ve Rusya, savaşın ilk atılımında Türkiye ve BM ile tahıl ihracat anlaşması imzaladı.’ ifadesini kullandı. Daily Mail ‘Pek çok kişi tarafından ihtilaftaki ilk gelişme olarak görülen anlaşma, neredeyse altı aylık bir mücadelenin ardından geldi.’ diyerek BM ve Türkiye’nin aylar süren çabalarının altını çizdi.
Wall Street Journal
WSJ, ‘Rusya ve Ukrayna, Küresel Gıda Krizi Korkularının Ortasında Tahıl İhracatının Yeniden Başlaması İçin Yolu Açtı’ manşetini kullanırken anlaşmanın, Ukrayna’nın savaş öncesi seviyelere eşdeğer, ayda yaklaşık 5 milyon ton tahıl ihraç etmesine izin vermeyi amaçladığını aktardı. WSJ, ‘Anlaşma, her ikisi de Rusya ve Ukrayna ile bir çift paralel anlaşmanın imzacısı olan Birleşmiş Milletler ve Türkiye liderliğindeki aylarca süren diplomasinin ürünüdür.’ sözleriyle Türkiye’nin durduğu önemli noktayı vurguladı. Gazetede savaşın gıda fiyatlarında dünya çapında bir artışa neden olması ve on milyonlarca insanı açlığın eşiğine getirmesinin ardından, bu anlaşma, tahıl stoklarının yakında Ukrayna limanlarından sevk edilebileceği umutlarını artırıyor yorumunu yaptı.
Washington Post
‘Rus ve Ukraynalı bakanlar, Ukrayna tahılının ihracatını yeniden başlatmak için cuma öğleden sonra yerel saatle Türkiye’de tarihi bir anlaşma imzaladılar. Rusya’yı Savunma Bakanı Sergei Shoigu temsil ederken, Ukrayna heyetine Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov başkanlık etti. İstanbul’daki imza töreninde, BM Genel Sekreteri António Guterres, anlaşmayı savaşan taraflar arasında “benzeri görülmemiş” ve Karadeniz’de bir “umut feneri” olarak selamladı. Kendisi ve görüşmelere ev sahipliği yapan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, anlaşmanın müzakere edilmiş bir barış yolunda bir adım olmasını umduklarını dile getirdiler.’ diyen Washington Post, anlaşmayla ilgili bir de değerlendirme yazısı yayınladı ve Ukrayna tahıl anlaşması ‘temkinli’ bir iyimserlik için bir nedendir diyerek müzakere olasılığa işaret etti.
AFP
Dünyanın en önemli haber ajanslarından bir olan AFP, anlaşmayı ve imza törenini anbean ‘son dakika’ ibaresiyle paylaşırken ‘Rusya ve Ukrayna, İstanbul’da önemli bir tahıl anlaşması imzaladı.’ başlığını kullandı. AFP, Türkiye’nin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın rolünün altını çizerek ‘Müzakerelerde hem Moskova hem de Kiev ile iyi ilişkileri olan kilit bir oyuncu olan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, anlaşmanın “umarım barış yolunu canlandıracağını” söyledi.’ ifadelerine yer verdi.
‘UKRAYNA, TÜRKİYE’YE GÜVENİYOR’
New York Times
New York Times ‘Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin yardımıyla gerçekleşen atılım, Rusya’nın şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana savaşan ülkeler arasındaki en önemli uzlaşma.’ diyerek tarihi anlaşmayı ilk sayfasından gösterdi. Ukrayna’nın anlaşma konusunda Türkiye’ye güvendiğini açıklamasının ardından bir makale daha yayınlayan gazete ‘ABD ve Ukrayna, Rusya’nın sözünü tutup tutmadığını görmek için bekliyor.’ sözlerine yer verdi.
New York Times bu yazıda ‘Ukrayna’daki Biden yönetim yetkilileri ve liderleri, Moskova’nın 20 milyon tondan fazla tahılın önündeki engeli kaldırabilecek vaatleri yerine getireceğine dair şüphelerini dile getirdiler.’ ifadesini kullandı.
Haaretz
İsrail Haaretz gazetesi ise ‘Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, cuma günü İstanbul’daki Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlenen imza töreninde Ukrayna ve Rusya heyetlerinin iki temsilcisi olarak el sıkıştı.’ dedi. ‘Anlaşma, Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin arabuluculuğunda, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in “paket” olarak adlandırdığı ve hem Ukrayna’nın tahıl ihracatını iyileştirecek hem de Moskova’ya yönelik sert Batı yaptırımlarına rağmen Rusya’nın tahıl ve gübre sevkiyatlarını kolaylaştıracak bir adım.’ olarak adlandırılırken anlaşma imzalanan kadar aylar süren zorlu bir çalışma yürütüldüğü aktarıldı.
‘ANLAŞMA KİEV’İN ÇIKARLARIYLA DOLU’
Bild
Alman Bild gazetesi manşetinde ‘Tahıl anlaşması Kiev’in çıkarlarıyla dolu’ başlığını seçti. Bild, Zelenski’nin konuyla ilgili yorumunu öne çıkarırken Ukrayna liderinin “Cuma günü İstanbul’da imzalanan belgenin münferit noktaları tamamen Ukrayna’nın çıkarlarıyla örtüşüyor. Artık sadece Karadeniz limanlarımızın çalışmalarını sürdürmekle kalmıyor, aynı zamanda onlar için gerekli korumayı da sağlayabiliyoruz” sözlerine yer verdi.
Moscow Times
Rus gazetesi Moscow Times da anlaşmayı manşetine taşıyarak ‘Ukrayna ve Rusya, BM ve Türkiye ile Tahıl İhracat Anlaşması İmzaladı. Rusya ve Ukrayna Cuma günü, Birleşmiş Milletler ve Türkiye ile, milyonlarca insanın açlıkla karşı karşıya olduğu küresel bir gıda krizini hafifletebilecek tahıl sevkiyatlarının yeniden başlatılması konusunda önemli bir anlaşma imzaladı.’ ifadesine yer verdi. Haberde ‘Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu ve Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov, AFP’nin tanık olduğu bir törenle, Karadeniz’de bloke edilen teslimat yollarının yeniden açılması konusunda BM ve Türk yetkililerle ayrı ama aynı anlaşmaları imzaladılar.’ sözleri kullanıldı.
Kiev Independent
İngilizce yayyın yapan Ukrayna gazetesi ‘Ukrayna ve Rusya BM destekli tahıl anlaşması imzaladı, ancak uygulama belirsiz. İstanbul’daki Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlenen törende, Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ve Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu, Türkiye ve Birleşmiş Milletler ile ayrı anlaşmalar imzaladı.’ denildi. Kiev Independent ‘Törene Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve BM genel sekreteri Antonio Guterres de katıldı.’ derken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Tahıl gemisi trafiğinin önümüzdeki günlerde başlaması gerekiyor.’ cümlesini öne çıkardı. Ukrayna gazetesi ayrıca BM Genel Sekreteri Guterres’in ‘Anlaşma, iflasın eşiğindeki gelişmekte olan ülkelere ve kıtlığın eşiğindeki en savunmasız insanlara rahatlama getirecek’ sözlerini vurguladı.