SGK yeni yılda düzmece sigortalılık, hileli emeklilik ve prim usulsüzlüklerine göz açtırmamak için harekete geçti. Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, yöntemsiz süreçlere ait kontrollerine sürat verdi. Sabah gazetesinden Başkan Yılmaz’ın haberine nazaran, SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı.
Usulsüzlüklere yönelik cezai süreç yürüten SGK, kuşkulu süreçlere ait de emeklilere tebligat göndererek söze çağırıyor. Kuşkulu sürece muhatap vatandaşların üç iş günü içinde SGK’ya gidip söz vermesi gerekiyor.
SUÇ DUYURUSU YAPILIYOR
Usulsüzlük tespitinde kusur SGK’dan kaynaklanıyorsa geriye gerçek faizsiz 5 yıl, vatandaştan kaynaklanıyorsa geriye hakikat faiziyle birlikte 10 yıl yapılmış ödemeler tahsil ediliyor. SGK, cezai süreçler için de savcılıklara kabahat duyurusunda bulunuyor.
SAHTE SİGORTA NEDİR
Sigortalı bildirildiği işyerinde gerçekte çalışmayan bir kişi, öbür bir işle meşgul olsa yahut öbür bir iş yerinde ya da diğer bir işte çalışıyor olsa dahi, fiilen çalışmadığı iş yerinden yapılan sigortalı bildirimi uydurma sigortalılık sayılıyor.
Bu durum, sadece kayıt ve evrak üstünde sigortalı gösterilme süreci olarak açıklanıyor. Eş, dost ve akrabalar üzerinde yaygın gerçekleştirilen uydurma sigortalılıkta son devirde emeklilik hakkına sahip olma ve süreksiz iş göremezlik ödeneği almak isteyen gebe bayanların sigortalı gösterilmesinde artış gözlemleniyor.
EMEKLİLİK İPTAL Mİ
Emekli aylığı ve emeklilik iptalleri, ekseriyetle bireylerin iş yerinde fiilen çalışmamasına karşın isimlerine sigortalı bildirimi yapılması ve bu geçersiz sigortalılıktan ötürü emekli olmaları durumunda gerçekleşiyor. SGK, kontrollerinde bilhassa “naylon şirketler” üzerinden yapılan prim ödemelerine odaklanıyor. Bu prosedürde, fiili bir çalışma olmadan, kişinin yalnızca emeklilik hakkı kazanabilmesi için düzmece sigorta bildirimi yapılıyor.
İPTAL NASIL YAPILIYOR
Emeklilik iptalleri belge üzerinden yapılan incelemeler, alınan sözler ve kontroller sonucunda tespit edilen usulsüzlükler üzerine başlatılır. Emeklilik iptal kararı SGK tarafından yazılı olarak şahsa bildirilir. Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, yöntemsiz süreçlere ait kontrollerine sürat verdi. SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı.
VATANDAŞ NE YAPMALI
Emeklilik iptal bildirimi alan bireyler, öncelikle SGK ile bağlantıya geçerek durumlarını detaylı bir halde öğrenmeli. Şayet SGK’nın yapmış olduğu süreçte bir kusur olduğunu düşünüyorlarsa, gerekli itiraz süreçleri başlatılmalı. Yapılan itiraz, SGK tarafından incelenir ve sonuç bireylere iletilir.
Aylığı iptal edilen sigortalıya, çıkarılan yersiz ödeme fiyatının ödenmesi için bildiri yapılması durumunda, bu bildiriye karşı 7 gün içinde itiraz etme hakkı bulunuyor. Lakin, itiraz hakkının kullanılabilmesi için sürecin kusurlu olduğuna dair münasebetlerin bulunması kıymetli. Aksi takdirde, yersiz ödeme fiyatının tahsil süreçleri başlatılabilir.
USULSÜZ EMEKLİLİK SÜREÇLERİNDE HANGİ YAPTIRIMLAR UYGULANIR
Yapılan incelemeler sonucunda yersiz ödeme tespit edilmesi durumunda, bu ödemelerin tahsiline ait belli kurallar uygulanır. Şayet yersiz ödemenin sebebi SGK’nın yanılgılı süreci (örneğin, aylığa hak kazanma şartlarının yanılgılı tespiti) ise tespit tarihinden itibaren geriye hakikat 5 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir.
Ayrıca, tespit tarihinden geriye gerçek 24 ay içinde yapılan ödemeler için faiz uygulanmaz. Öte yandan yersiz ödemenin sigortalının kusurundan (örneğin geçersiz hizmet yahut yanıltıcı/sahte doküman kullanımı) kaynaklanması durumunda, tespit tarihinden geriye hakikat 10 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir ve bu ödemelere faiz uygulanır. Usulsüzlük tespiti halinde, emeklilik iptal edilir, bireylere ödenen maaşların yasal faizi ile SGK’ya geri ödemesi istenir, sigortalı bildiren iş yeri sahipleri ve sigortalı bildirilen bireyler hakkında cumhuriyet savcılıklarına resmî evrakta sahtecilik ve SGK’yı ziyan uğratma kabahatleri çerçevesinde hata duyurusunda bulunulur.
USULSÜZLÜK İNCELEMELERİ GERİYE YANLIŞSIZ NE KADAR SÜREYİ KAPSAR
Sahte sigortalılık incelemelerinde geriye yanlışsız yapılacak incelemeler için rastgele bir mühlet sonu bulunmuyor. Bu cins usulsüzlük tespitleri, mühlet kısıtlaması olmaksızın geçmiş periyodu kapsayabilir.